یکی از هنرهای زیبایی است که امروزه هر خانم خانه داری با ذوق و سلیقه خود میتواند در اوقات فراغت خود از آن استفاده کند و به درآمد برسد. شمع یکی از وسایلی است که از گذشته تاکنون عموم مردم برای زیبایی و آرامش بخشی به محیط از آن استفاده میکنند. قبل از اختراع لامپ و جریان الکتریسته شمع اولین منبع روشنایی بین مردم بود ولی با گذشت زمان و اختراع برق به مرور جایگاه خود را به عنوان یک منبع نور از دست داد و امروزه بیشتر جنبه زینتی آن مورد توجه قرار میگیرد. هنر شمع سازی یکی از هنرهای ساده و زیبایی است که یادگیری آموزش های اولیه و مراحل ساخت آن از طریق شرکت در کلاس ها و یا فضای مجازی به راحتی ممکن است. ما در این مقاله قصد داریم شما را تا حدودی با شمع و نحوه ساخت آن آشنا کنیم.
شمع یکی از اولین اختراعات بشری در حیطه روشنایی بود که قبل از پی بردن به جریان الکتریسیته و لامپ به وقوع پیوست. در بین ملل مختلف میتوان گفت که فنیقی ها جز اولین کسانی بودند که در تاریخ بشری به شمع سازی پیبردند. همچنین با توجه به تاریخچه ساخت شمع میتوان گفت اولین ابزارهایی که برای ساخت آن به کار گرفته میشد قیر، الیاف کتان و روکش موم بود که توسط رومیان و یونانی ها مورد توجه قرار گرفت.
البته برخی دیگر از کشورهای جهان نیز از موادی همچون موم زنبور عسل، روغن نارگیل، روغن خرما و… برای شمع سازی استفاده میکردند. همچنین در تاریخ کشورهای آسیایی شرقی مثل چین و ژاپن دیده میشود که برای ساخت موم شمع از الیاف برنج و صمغ درختان استفاده میکردند. با گذشت زمان و پیشرفت امکانات مختلف، کشورهای اروپایی و فرانسویی ها دست به ساخت شمع های گچی و پارافینی زدند که جایگزین شمع های قدیمی و مومی شد.
شمع یکی از وسایل تزیینی و نورانی است که امروزه بیشتر از اینکه از جنبه نورانی آن استفاده شود از جنبه زیبایی آن در دکوراسیون استفاده میکنند. شمع خود از ماده‌ای به نام پارافین و فیتیله ساخته شده است که میتواند در شکل‌ها و طرح‌های مختلف با ساده‌ترین ابزارها تولید شود. امروزه کاربرد شمع بیشتر در مراسمات مختلف مانند اعیاد، جشن‌ها، مراسمات عروسی و عزا و… است، البته به عنوان شی دکوری در منازل نیز به کار می‌رود.
یکی از مهم‌ترین ابزارهای لازم برای شمع سازی، پارافین است. پارافین به ماده شفاف و سفید رنگی گفته میشود که از نفت تولید شده است و امروزه در اشکال و ابعاد مختلف مانند پارافین قالبی، پارافین پولکی، پودری، کریستالی و… در بازار موجود است. پارافین لازم برای ساخت شمع باید به حالت مایع تبدیل شود. از این رو دمای لازم جهت ذوب پارافین متفاوت است و بین 60 تا 63 درجه سانتی گراد خواهد بود. موم ماده بسیار مهمی در ساخت شمع است و سبب نرمی و شکل پذیری پارافین خواهد شد. علاوه بر این خاصیت شمع‌هایی که در ساخت آن‌ها از موم استفاده میشود دود زیادی در هنگام روشنایی ندارد. رنگ یکی دیگر از ابزارهای شمع سازی است که در ساخت شمع‌های تزیینی به کار می‌رود. در هنگام ساخت شمع باید از رنگ‌های مخصوص این کار و به مقدار مناسب استفاده شود، زیرا که رنگ اضافه سبب میشود که شمع به خوبی نسوزد. فیتیله شمع که بخش مهمی در شمع است در ابعاد و انواع مختلف مانند فیتیله قیطانی، سیمی، نخ پرک وجود دارد. معمولا فیتیله از جنس کتان ساخته میشود که با توجه به ضخامتی که دارد در شمع نازک یا ضخیم به کار گرفته میشود. فیتیله قیطانی معمولا برای شمع‌هایی با قطر 5/2 تا 3 به کار گرفته میشود و فیتیله نخ پرک برای شمع‌هایی با ضخامت بیشتر مناسب است. نکته‌ای که باید در مورد استفاده از فیتیله در شمع سازی به کار گرفت شود این است که فیتیله را ابتدا در پارافین ذوب شده قرار داده سپس آن را بر روی کاغذی بگذارید تا به حالت صاف خشک شود و در نهایت آن را در ساخت شمع به کار گیرید. قالب از دیگر وسایل مورد نیاز برای شمع سازی است که در انواع مختلف فلزی، آلومینیومی و… در بازار موجود است. اما بهترین نوع قالب در شمع سازی قالب شیشه‌ای است، زیرا دارای سطحی صاف و صیقلی بوده و هنگامی که لایه‌های شمع رنگی در آن ریخته شود لایه‌ها از بیرون کاملا مشخص خواهند بود. عطر: برخی از شمع‌ها در هنگام سوختن علاوه بر روشنایی عطر خاصی در فضا پخش میکنند و این سبب آرامش بخشی بیشتر محیط میشود. از این رو میتوان در هنگام ساخت شمع از عطرهای مایع، موم معطر و عطر طبیعی استفاده کرد.
اولین مرحله در شمع سازی مشخص کردن مقدار پارافین مورد نظر خواهد بود. برای این کار پارافین لازم را وزن کرده و آن را درون ظرفی با حرارت غیر مستقیم بر روی بخار آب ذوب کنید. سپس مواد اضافی مثل رنگ، اسانس‌ها معطر و مقداری موم را به آن اضافه کنید و در نهایت آن را برای ریختن درون قالب آماده نمایید. قبل از اینکه مواد را درون قالب بریزید یک سر فتیله را به ته قالب بچسبانید و یک سر دیگر آن را به یک مداد گره بزنید و بر روی قالب قرار دهید تا در هنگام ریختن مواد در قالب غوطه‌ور نشود. سپس بعد از ریختن مواد پارافینی درون قالب آن را در محیطی خنک قرار دهید تا به آرامی مواد سفت شود و از قالب جدا شود. در صورتی که قصد ساخت شمع‌هایی با گل‌های خشک را دارید بهتر است لبه‌های قالب را از این گل‌ها پر کنید، سپس مواد پارافینی را به قالب اضافه کنید. برخی از شمع‌ها در هنگام سوختن علاوه بر روشنایی عطر خاصی در فضا پخش میکنند و این سبب آرامش بخشی بیشتر محیط میشود. از این رو میتوان در هنگام ساخت شمع از عطرهای مایع، موم معطر و عطر طبیعی استفاده کرد.
هنر شمع سازی یکی از هنرهای زیبا و پرطرفدار است که از گذشته تا کنون مورد توجه خانم‌های خانه دار و مردم قرار گرفته است. ساخت شمع به راحتی و با فراهم کردن کمترین وسایل میتواند در محیطی کوچک انجام شود. در گذشته اولین شمع‌ها از الیاف کتان، موم و قیر ساخته می‌شدند. اما بعدها با پیشرفت علم و استفاده از صمغ‌های گیاهی و نفت جنس شمع‌ها تغییر کرد. شمع در گذشته به عنوان یک منبع نور و روشنایی برای خانه‌ها شناخته میشد ولی امروزه از آن فقط برای جنبه تزئینی استفاده میشود.